Artykuły

Na pytania odpowiada lek. wet. Mateusz Żurek
z Centrum Weterynaryjnego EkoVet we Wrocławiu.

Nerki w organizmach psa i kota, podobnie jak u ludzi, pełnią ważne funkcje. Niestety nie mają zdolności do regeneracji. Manifestacja chorób nerek, niezależnie od przebiegu, ma podobne objawy o różnym stopniu nasilenia. W pierwszej kolejności zwykle widzimy apatię, posmutnienie oraz brak apetytu.

Co to są nefropatie? Najczęstsze choroby nerek naszych pupili.

Nefropatie to inaczej negatywne zmiany w budowie i czynności nerek. Wynikają one zarówno z krótko- i długodziałających szkodliwych okoliczności. Mogą one być spowodowane czynnikami toksycznymi – na przykład ostre uszkodzenie nerek na tle zjedzenia lilii przez kota. Postaci chorób nerek jakie można wyodrębnić to ostra choroba nerek oraz przewlekła choroba nerek. W tej pierwszej dochodzi do nagłego ich uszkodzenia, przez co w niektórych wypadkach nerki całkowicie odmawiają pracy. Taki stan zawsze jest zagrożeniem życia, a szanse na wyzdrowienie są trudne do określenia. Jeśli pacjentowi uda się przywrócić funkcjonowanie nerek i wytwarzanie moczu, możemy rozważyć ewentualne dwa scenariusze. Uszkodzenie było takie, że zwierzę odzyska pełnię zdrowia (jest to rzadkość) lub wyrządziło na tyle szkód, że rozwija się przewlekła choroba nerek. Opiekun powinien zastosować w takim wypadku specjalne postępowanie i odpowiednio dbać o pacjenta. Oczywiście nerki, tak jak każdy inny narząd, mogą zostać zainfekowane przez bakterie co prowadzi do bakteryjnego zapalenia nerek. Zwierzęta mogą też urodzić się z niedorozwojem nerki – mówimy wtedy o dysplazji narządu. Nerki są organami, w których może dojść do rozwoju nowotworów – najczęściej w formie przerzutów – np. chłoniak nerek u kotów. Zdarzają się także pierwotne nowotwory nerek i niestety w większości mają one charakter złośliwy. Istnieją również choroby, w których układ immunologiczny sam obiera za cel komórki kłębuszków nerkowych (autoimmunologiczne) oraz choroby powodujące odkładanie się różnych substancji w nerkach (np. amyloidoza nerek). Dodatkowo w chorobach przewlekłych takich jak cukrzyca czy zapalenie trzustki może rozwinąć się odpowiednia nefropatia (np. nefropatia cukrzycowa).

Dlaczego przewlekła choroba nerek dotyczy częściej kotów?

U kotów jest to zdecydowanie częstsze z uwagi na ich pochodzenie – pierwotnie były zwierzętami pustynnymi i nie miały często dostępu do wody. Wraz z biegiem lat i udomowieniem ich organizm przyzwyczaił się do bardziej wilgotnych środowisk, jednak nawyki nieprzyjmowania wystarczającej ilości płynów pozostały.
Pamiętajmy, że każdy drapieżnik przy wodopoju może także stać się ofiarą. Z punktu widzenia kotów jest to najmniej bezpieczne miejsce. Przyjmowanie niewystarczającej ilości wody powoduje ciągły, nieznaczny stan odwodnienia co skutkuje zwiększonym obciążeniem nerek z uwagi na konieczność utrzymywania wyższego ciśnienia (nasilenie pracy serca) oraz filtrowania bardziej skoncentrowanych toksyn (mocznika produkowanego w wątrobie) i cząsteczek jonów. Koty mają też częściej niż psy tendencję do obgryzania kwiatów i roślin, które mogą być szkodliwe dla nerek, w związku z czym są bardziej narażone na wystąpienie przewlekłej choroby nerek. Nasi mruczący przyjaciele świetnie ukrywają choroby. Często nie widzimy, że coś im dolega, dopóki ich stan nie jest naprawdę zły. Przy takim rozwoju chorób, lekarze nie są w stanie w pełni ich wyleczyć, gdyż przybrały już one przewlekły przebieg. Nie tylko choroby nerek są późno rozpoznawane – zwykle taka sytuacja dotyczy na przykład trzustki.

Co może zrobić opiekun w ramach profilaktyki?

Profilaktyka zwykle opiera się na bardzo wnikliwej obserwacji zwierzaka. U kotów możemy zacząć od karmienia mokrą karmą, uzupełniania wody poprzez dolewanie do jedzenia czy rozstawienie w różnych miejscach domu dużej ilości poideł. Utrzymywanie dobrego nawodnienia jest kluczowe u pacjentów z chorobą nerek. Dobrym nawykiem są też okresowe wizyty kontrolne uwzględniające badania krwi co 6-12 miesięcy w zależności od wieku i stanu zdrowia zwierzęcia. Należy również wykonywać coroczne badanie USG jamy brzusznej. Taka praktyka pozwala wychwycić zmiany strukturalne narządów widoczne w obrazie ultrasonograficznym, zanim objawy choroby rozwiną się w pełni. U zwierząt od 6 roku życia rutynowa diagnostyka powinna obejmować pomiar ciśnienia tętniczego krwi i/lub wizytę u kardiologa, gdyż nerki są niesamowicie wrażliwe zarówno na spadki jak i wzrosty ciśnienia.